* podstawowym aktem prawnym w aspekcie lotnictwa w Polsce jest ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. nr 130, poz. 1112). * Zasady eksploatacji spadochronów określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 kwietnia 2005 r. (Dz. U. nr 107, poz. 904) * Sprawy dotyczące uzyskiwania świadectw kwalifikacji i licencji określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 września 2003 r. w sprawie licencjonowania personelu lotniczego (Dz. U. nr 165, poz. 1603)

Ogólne zasady eksploatacji spadochronów

Osoba używająca spadochronu jest zobowiązana:
* Zapewnić, aby każdy spadochron będący w jej dyspozycji był używany zgodnie z instrukcją danego spadochronu, w szczególności z zachowaniem wszystkich określonych przez tę instrukcję ograniczeń;
* Stosować się do zasad określonych przez organizatora skoku lub lotu;
* Używać do skoku, zrzutu lob lotu sprzętu spadochronowego w wymaganym dla niego stanie technicznym

Organizacja skoków spadochronowych

W celu bezpiecznego wykonywania skoków organizator jest zobowiązany (między innymi):
* Przeprowadzić analizę warunków meteorologicznych i ograniczeń ruchu lotniczego
* Wyłożyć odpowiednie znaki
* Sporządzić listę załadowczą
* Zapewnić, by na pokładzie statku powietrznego były tylko osoby wpisane na listę załadowczą
* Wpisać na listę załadowczą ucznia-skoczka tylko wówczas, gdy sprawuje nad nim nadzór instruktor
* Przechowywać listę załadowczą
* Zapoznać uczestników z zasadami organizacji skoków
* Podczas skoków ucznia-skoczka lub udostępniania przez organizatora spadochronów na skoki, używanie tylko spadochronów dopuszczonych do skoków i ułożonych przez uprawnione osoby
* Wyznaczanie i udział niezbędnych osób funkcyjnych odpowiednio do rodzaju planowanych skoków
* Wyznaczenie rejonu skoków lub zrzutów oraz rejonu zniżania statku powietrznego
* Zgłoszenie wypadków i incydentów właściwym organom i służbom.

Osoby funkcyjne

Kierownik skoków - kieruje przebiegiem skoków i zrzutów :
* w trakcie pokazów lotniczych;
* z więcej niż jednego statku powietrznego;
* w więcej niż jednym najściu;
* z wysokości powyżej 5000 m n.p.m.;
* w nocy;
* na wodę;
* w trakcie zawodów; Na kierownika skoków może być wyznaczony instruktor spadochronowy, lub skoczek, który ukończył odpowiednie szkolenie.
Wyrzucający - kieruje z pokładu statku powietrznego zrzutem, a także wyskokiem skoczków podczas następujących skoków:
* nocnych;
* na wodę;
* uczniów skoczków;
* w sytuacjach niewymienionych wyżej, jeżeli organizator uzna to za konieczne. Na wyrzucającego może być wyznaczony skoczek spadochronowy zawodowy lub skoczek, który ukończył odpowiednie, udokumentowane przeszkolenie (musi posiadać min. 200 skoków)

Zabezpieczenie skoków lub zrzutów

Organizator sków musi zapewnić:
* możliwość kontaktu telefonicznego lub radiowego z najbliższą placówką służb ratownictwa medycznego lub ośrodkami powiadamiania albo zapewnić w miejscu wykonywania skoków zabezpieczenie medyczne poprzez obecność ratownika wraz ze środkami przystosowanymi do transportu poszkodowanego i wyposażeniem niezbędnym do udzielenia pomocy medycznej;
* oznaczenie punktu lądowania skoczków - podczas skoków na lotnisku;
* wystawienie wskaźnika kierunku wiatru - podczas skoków na lotnisku;
* sprzęt sygnalizacyjny i dwustronną łączność radiową - podczas skoków, w których wymagana jest obecność kierownika skoków.

Podstawowe dokumenty operacyjne podczas skoków

* Podstawowym dokumentem operacyjnym niezbędnym podczas wykonywania skoków jest lista załadowcza osób mających wejść na pokład statku powietrznego.
* W przypadku skoków ucznia-skoczka na liście załadowczej obok nazwiska ucznia musi znaleźć się nazwisko i podpis instruktora wykonującego nadzór nad uczniem w tym skoku.
* Organizator ma obowiązek przechowywać listę załadowczą do czasu uzyskania pozytywnej oceny z kontroli przeprowadzonej w tym zakresie przez ULC, jednak nie dłużej niż 3 lata od dnia wykonania skoku.

Dokumenty skoczka i sprzętu spadochronowego

* Podczas skoków skoczek powinien mieć przy sobie lub w miejscu znanym organizatorowi właściwe licencje, świadectwa kwalifikacji skoczka spadochronowego i dokumentu spadochronów. Dokumenty ucznia skoczka powinny znajdować się w miejscu znanym instruktorowi prowadzącemu szkolenie.
* Skoczek spadochronowy może odstąpić od systematycznej rejestracji liczby skoków i uzyskanego czasu spadanie - jednak nie zwalnia go to z obowiązku udokumentowania posiadania praktyki lotniczej.

Przygotowanie załogi i statku powietrznego do wywożenia skoczków

* Pilot wywożący przed rozpoczęciem skoków jest obowiązany zapoznać się z zasadami organizacji oraz warunkami wykonywania skoków w danym dniu. Powinien więc znać zasady naprowadzania samolotu na punkt zrzutu sondy, zrzutu skoczków i rozumieć sygnały niezbędne do porozumiewania się ze skoczkami. Współpraca ze skoczkami (skoczkiem wyrzucającym) musi zostać omówiona na ziemi przed skokami.
* Statek powietrzny używany do wykonywania skoków musi być przygotowany w sposób zapewniający prawidłowe przewiezienie skoczków do miejsca zrzutu i wyjście skoczków z pokładu statku powietrznego.

Równoczesne wykonywanie lotów i skoków

* Dopuszcza się wykonywanie skoków w miejscu w którym są organizowane w tym czasie loty innych statków powietrznych jeżeli:
* instrukcja użytkowania lotniska nie zabrania jednoczesnego wykonywania lotów i skoków;
* zapewniona jest łączność radiowa ze statkami z których wykonuje się skoki i pozostałymi statkami;
* w czasie skoków, opadania i lądowania statki powietrzne znajdują się w bezpiecznej odległości od spadochronów;
* W miejscu planowanego lądowania skoczków nie odbywa się ruch statków powietrznych z włączonymi silnikami, rozruch silników lub próby.

Wykonywanie skoków spadochronowych

* Osoby wykonujące skoki ze spadochronem osobowym, z wyłączeniem pasażera tandemu podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone osobom trzecim w związku z wykonywaniem skoków(załącznik nr 6 do Rozporządzenia MI z 25 kwietnia 2005 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy - Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków).
* Skoczek spadochronowy powinien mieć wykupione ubezpieczenie OC na sumę gwarancyjną odpowiadającą kwocie 10000 SDR (50000 zł). Dodatkowo można (nawet należy) ubezpieczyć się od Następstw Nieszczęśliwych Wypadków (NNW) - ale nie jest to ubezpieczenie obowiązkowe.
* Skoki spadochronowe bez nadzoru instruktora spadochronowego może wykonywać wyłącznie skoczek spadochronowy.
* Skoczek spadochronowy powinien zapewnić, aby do skoku był używany tylko spadochron posiadający kartę sprzętu spadochronowego i dopuszczenie do skoków
* Niedozwolone jest zmuszanie osoby do wykonania skoku, chyba że pozostanie na pokładzie statku powietrznego zagraża jej bezpieczeństwu lub bezpieczeństwu pozostałych osób znajdujących się na pokładzie statku powietrznego.
* Oddzielenie się skoczka od statku powietrznego może nastąpić wyłącznie w rejonie wynikającym z planowanego lądowania, w określonym wcześniej miejscu.
* W przypadku gdy kontynuowanie skoków narusza bezpieczeństwo ich wykonywania lub bezpieczeństwo osób trzecich, należy niezwłocznie przerwać ich wykonywanie
* Podczas wykonywania zrzutów, na pokładzie statku powietrznego mogą znajdować się tylko osoby biorące udział w zrzutach.
* Osoby niezwiązane bezpośrednio z wykonywaniem skoków spadochronowych mogą być zabierane na pokład statku powietrznego, jeżeli wyposażenie tego statku pozwala na zapewnienie im bezpieczeństwa podczas skoków oraz zostały odpowiednio przeszkolone.
* Skoczek zobowiązany jest otworzyć spadochron na takiej wysokości i z takim wyliczeniem, aby planowane napełnienie czaszy nastąpiło nie niżej niż 700 m nad rzeźbą terenu.
* Skoki mogą być wykonywane przy prędkości wiatru mierzonej przy ziemi, nie większej niż prędkość postępowa w locie poziomym spadochronu szybującego używanego w tym skoku przez skoczka.

Wyposażenie skoczka wykonującego skoki ze statków powietrznych

Skoczek podczas skoków ze statków powietrznych powinien być wyposażony co najmniej w:
* komplet spadochronów (główny i zapasowy)
* nóż
* Skoczek spadochronowy może mieć przy sobie w czasie wykonywania skoku dodatkowe wyposażenie lub przedmioty wynikające z rodzaju skoku
* Podstawowe wyposażenie pasażera tandemu określa organizator i Instrukcje
* Spadochron zapasowy używany do skoku z pasażerem w tandemie należy wyposażyć w automat AAD

Dodatkowe wymagania podczas skoków ucznia-skoczka

* Uczeń-skoczek może wykonywać skoki ze spadochronem tylko pod nadzorem instruktora spadochronowego. Nadzór może być prowadzony zarówno z ziemi jak i powietrza.
* Podczas skoku ucznia skoczka na pokładzie statku powietrznego niezbędna jest obecność instruktora prowadzącego nadzór nad uczniem-skoczkiem lub wyrzucającego.
* O doborze sprzętu dla konkretnej osoby i jego zakwalifikowaniu do szkolenia, przy braku jednoznacznej informacji i przeciwwskazań w dokumentacji spadochronu, decyduje instruktor.

Uczniom skoczkom zabrania się wykonywania skoków:
* z wysokości poniżej 600 m nad rzeźbą terenu;
* z wysokości powyżej 5000 m n.p.m.;
* w nocy
* na wodę
* z planowanym lądowaniem w terenie przygodnym (bez zgody Prezesa ULC)
* podczas pokazów lotniczych
* bez urządzenia zabezpieczającego AAD

Odpowiedzialność skoczka i instruktora

* Uczeń-skoczek oraz pasażer tandemu powinien zostać poinformowany przez instruktora o niebezpieczeństwie zagrożenia życia lub zdrowia podczas wykonywania skoku, a także o braku możliwości udzielenia pomocy podczas wykonywania skoku.
* Uczeń skoczek oraz pasażer tandemu powinien w szczególności zostać zapoznany z ostrzeżeniami oraz zrzeczeniem się odpowiedzialności przez niektórych producentów spadochronów, umieszczonych na czaszy lub w instrukcji spadochronu, oraz brakiem możliwości zagwarantowania prawidłowego działania spadochronu nawet przy właściwym jego przygotowaniu do skoku Za ocenę gotowości do skoku, a w szczególności: użycie spadochronów posiadających dopuszczenie do skoków i ważne ułożenie, ważność dokumentacji osobistej, kompletność oraz gotowość do użycia spadochronów i wyposażenia , prawidłowość nałożenia spadochronów oraz wybór rodzaju wykonywanego skoku, odpowiedzialny jest:
* W przypadku skoczka spadochronowego - skoczek osobiście
* W przypadku ucznia skoczka - instruktor wykonujący nadzór nad uczniem w tym skoku.
* Za decyzję o wykonaniu oraz za poprawne wykonanie skoku odpowiedzialność ponosi sam skoczek (uczeń skoczek).
* Na listę załadowczą może zgłosić ucznia-skoczka jedynie instruktor spadochronowy odpowiedzialny za skoczka w tym skoku.
* Uczeń skoczek nie ma prawa wykonać skoku, jeżeli na dany skok nie zapewnił sobie nadzoru instruktora spadochronowego.

Układanie spadochronów do skoku

* Do skoku mogą być układane tylko spadochrony posiadające ważne dopuszczenie do skoków
* Przed każdym ułożeniem do skoku, a także w kresach przewidzianych przez producenta należy wykonać przegląd spadochronu.
* W przypadku gdy producent nie określa maksymalnych terminów przechowywania spadochronu w stanie ułożenia do skoku, okres ten nie może przekraczać 180 dni, a w odniesieniu do spadochronów ratowniczych 120 dni.

Obsługa techniczna spadochronu

Obsługa spadochronu może być wykonywana przez skoczka spadochronowego w zakresie obejmującym:
* wietrzenie;
* wymianę uszkodzonych części czasy głównej oraz systemu uprząż-pokrowiec niewymagającą ingerencji w strukturę podzespołów;
* podczepienie czaszy głównej do systemu uprząż-pokrowiec;
* ocenę stanu technicznego systemu uprząż-pokrowiec oraz czaszy głównej spadochronu przed ułożeniem do skoku;
* układanie do skoku czaszy głównej;
* poświadczenie obsługi spadochronu w zakresie wyżej wymienionych czynności.

Wymagania podczas skoków z wysokości większej niż 4000 m (IWS)

Obsługa spadochronu może być wykonywana przez skoczka spadochronowego w zakresie obejmującym:
* Skoki spadochronowe z wysokości powyżej 4000 m n.p.m. może wykonywać skoczek, który posiada ważne orzeczenie lekarskie o pozytywnym wyniku badań w komorze niskich ciśnień i spełnione są wymogi dotyczące zaopatrzenia skoczków w tlen na pokładzie samolotu, lub jeżeli wysokość i rodzaj skoku tego wymaga, to również wyposażenia w tlen w czasie skoku.

Wymagania podczas skoków w terenie przygodnym

* Skoki mogą być wykonywane tylko przy wykorzystaniu spadochronów umożliwiających manewry poziome,
* Spełnione są wymogi zawarte w Programie szkolenia spadochronowego

Wymagania podczas skoków na wodę

* głębokość wody w miejscu zamierzonego lądowanie jest nie mniejsza niż 2 m
* brzegi akwenu umożliwiają bezpieczne lądowanie
* temperatura wody jest powyżej 14° C
* Na wyznaczonym do skoków akwenie, w miejscu ustalonym przez kierownika skoków, znajdują się odpowiednie środki ratownicze umożliwiające podjęcie z wody skoczków i spadochronów. Zanim statek powietrzny opuszczą skoczkowie wyskakujący w kolejnym najściu, wszyscy skoczkowie pozostający w wodzie i ich spadochrony muszą być z niej podjęci
* Skoczkowie wykonujący skoki do wody muszą być wyposażeni w kamizelki ratunkowe nie powodujące ograniczeń w możliwości posługiwania się spadochronami
* Spełnione są wymogi Programu szkolenia spadochronowego

Wyposażenie do skoków na wodę

* Kamizelka ratunkowa typu KR - 7
- posiada 2 komory powietrzne
- można ją napełnić za pomocą zbiorników z gazem CO2
- utrzymuje na wodzie człowieka o wadze 100 kg przez minimum 6 godzin.
* Stosowanie kamizelek ratunkowych jest wymagane również wtedy, gdy skoki wykonujemy w pobliżu akwenów wodnych.

Wymagania podczas skoków nocnych

* Prędkość wiatru nie przekracza 6 m/s przy ziemi, a w warstwie opadania prędkości postępowej spadochronu w locie poziomym - dla spadochronów szybujących
* Prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s przy ziemi i w warstwie opadania - dla pozostałych spadochronów
* Spełnione są wymogi Programu szkolenia spadochronowego